PASAHAT ULOS TONDI/
ULOS MULA GABE/
PABOSURHON/MAMOSURI/
MANGIRDAK
Kel. R. Rizky S. Sianipar/dr. Lina M. br. Napitupulu
Minggu, 14 Agustus 2016 Pukul 11.00 WIB
Jati Makmur - Pondok Gede
Ida ma, pala ni Jahowa sambing do di
anak,
silehonlehonna do parbue ni bortian.
(Sesungguhnya,
anak-anak lelaki adalah milik pusaka dari pada TUHAN,
dan buah kandungan adalah
suatu upah)
Mazmur 127:3
Hatorangan Andorang so Martangiang Mangan
Molo dung jumpang di
tingkina jala dapot di arina dapotan tua boru na marhamulian i, digoari ma i manggora pamuro, manang jumujung hunik, ala holan
ibana dope umboto i dohot angka donganna ina. Molo dung tanda dibereng
sihatoropan (3 bulan) digoari ma i muse manghunti
pagar. Molo dung gok bulanna 6 bulan – 7 bulan digoari muse ma i managam haroan, boi muse do i
didok mardenggan pamatang.
Managam haroan, na ro do sian hata TAGAM, ise do na naeng ro, baoa do manang
borua. Molo baoa do na tubu i (na ro i) digoari do jolo si unsok, borua digoari
si butet.
Pasahathon Ulos Mula Gabe
(ulos tondi didok na jolo andorang so hakristenon) termasuk do on ulaon
adat/paradaton. Ulos Mula Gabe, i ma na pinasahat ni parboru tu boruna molo
dung denggan pamatangna tarhira 6-7 bulan haroan, didok Managam Haroan di
tingki i. Alai, somalna, holan tu boru
na mangharoani anak buha baju (anak pertama) do i dipasahat. Molo tu na
paduahon dohot satorusna, ndang pola dipatupa be i. Nian anggo di tingki on
ndang apala sude be mangulahon si songon on, hombar ma i ra tu angka
partingkian dohot sibahenon.
Di naung jumpang tingkina haroan
(denggan pamatang) ni borumuli, las ma antong rohanasida. Diboto natuatua ni
parboru ma i, jala pintor tubu tu rohana dohot pingkiranna laho pasahathon Ulos
Mula Gabe tu boruna i. Dititi ma ari jala dipaboa ma tu hahaanggina dohot
boruna (angka na santampuk dope) asa rap nasida mandapothon boruna i, laho
mangalehon upaupa horas di badan ni boruna marhitehite na pasahathon Ulos Mula
Gabe.
Sian horong ni helana pe
(paranak) nunga rade laho manjalo hulahulana. Somalna, jolo dipaboa hulahula i
do na naeng ro nasida pasahat Ulos Mula Gabe i. Dipatupa nasida do sipanganon
na marsaudara, jala laos diparade paranak ma Pasituak na Tonggi ni hulahulana.
Jadi tangkas do mardalan adat paradaton di son. Anggo balga dohot rumang ni
ulaon i, saguru tu dos ni roha do i.
Ala ulaon las ni roha do on,
dumenggan ma jumolo dipungka dohot partangiangan (pengucapan syukur) jala
pasahat Ulos Mula Gabe diparnangkok ni mata ni ari (sebelum jam 12 siang ulos
sudah harus disampirkan). Tangkas do tahilala ala basabasa ni Amanta Debata do
asa denggan pamatang ni inanta i.
Taringot tu teknis
pelaksanaan dohot ruhut ni angka panghataion di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe,
hira songon on ma na somal jala naung jotjot diulahon.
1. Andorang so dipungka marsipanganon, parjolo ma nian
Parboru pasahathon upaupa horas tu boruna, i ma na pasahathon Ulos Mula Gabe,
ala hira ulaon khusus do on. Jala hira dua tempat ma inganan ni dengke. Sada ma
i tangkas dibahen di ginjang ni pingganpasu marisihon sada dengke dohot
indahanna, jala sada inganan sipasahatonna tu paranak (3-5 dekke).
2. Adong do Pintor pihak paranak pasahathon tudutudu ni
sipanganon tu hulahulana, di siala las ni roha nasida ala nunga dioloi jala
ditangihon Debata angka tangiang nasida, i ma di naung haroan si boru muli i,
marurat tu toru.
Dia na parjolo sian versi na
dua on asa tongtong ma i saguru tu dos ni roha. Alai, molo na dumenggan hira parjolo ma nian pasahathon upaupa marhite
Ulos Mula Gabe.
Asa ummura antusanta ingkon
bahenon ma nian songon simulasi (kondisi ideal/ seharusnya) Astuanna! Marga ..../br. ... ro
hulahula i pabosurhon tu nasida, huontanghami dongan tubu hahadoli ... , ... dohot ... (anggidoli), boru ...
dongan sahuta ... hasuhuton
na mangadopi …
Hulahula pasahat Upaupa (dengke sitiotio) Dipeakhon ma pingganpasu na marisihon dengke (tolu
ihan na bolon, ihan na umbolon di tongatonga) dohot indahan di jolo ni hela
dohot boruna, didok Nantulang i
(Inang ni ...) ma hatana:
“On ma inang, boru hasian
dohot di hamu amanghela sipanganon na hupasahathami on na gabe upaupa di
badanmuna dohot upaupa di tondimuna pasupasuon ni Amanta Parasiroha i. Sai dao
ma sahit di bahen Tuhanta jala sai di bagasan hahipason ma hamu paimaima
denggan basa sian Tuhanta i, jala sai di pargogoi Tuhanta ma ho inang marorot
naung pinasonggop ni Tuhanta tu ho. Dengke Sitiotio do ginoaran dengke na huupahon hami on, asa
anggiat tio parngoluan mu tu joloan on; Dengke Simudurudur do
huhut goarna asa sai tongtong tu joloan on sai denggan hamu mudurudur
marsihaholongan di sude parngoluanmuna; Dengke Saur do deba
goarna, asa anggiat nian saur hamu rap saur matua, saur di hahipason; ginoaran
dope on, Dengke Sahat asa sahat ma nian sude na uli na denggan
sahat pangabean sahat parhorasan di hamu lehonon ni Amanta Debata Pardenggan
basa i. Jadi inang dohot hamu amang sahat ma upaupa nami tu hamu di na managam
tubuan anak manang boru, asa margogo ho inang”. (disulanghon ma indahan tu boruna i, di gotil jala disulanghon ma muse
dengke i), laos didok: “Sahat
ma nauli na denggan di ngolumu di tumpak asi dohot holong na sian Tuhanta i.” (disulanghon tolu hali). Laos jongjong ma inanta i
lao mambuat ulos Bintang Maratur (?) naung pinaradena hian jala dipasahat ma tu
amanta jala didok: Ba, nunga sahat dengke upaupa nasida, ba pasahat ma ulos mula
gabe on tu nasida. Boti ma!
Tulang i (Amang ni inang/anggiboru): “Nuaeng
pe di ho borungku dohot helangku, pasahathonku ma ulos Bintang Maratur naung ni rasian tu
hamu, anggiat ma sarasi badan dohot tondimu tongtong di na managam haroan,
managam pasupasu sipasahaton ni Tuhanta di keluargamuna. Siboan gabe, si boan rongkap maduma ma di hamu
mamangke ulos Bintang Maratur on. Mangulosi anak dohot
boru tu joloan on di ho inang, boru hasian, songon i di helangku. Asa songon
hata ni umpasa ma dohononhu:
Sada jongkal urat ni ri, dua jongkal
urat ni singkoru
Ulos
mula gabe hupasahat sadarion,
Sai saur ma i di hamu, mangulosi anak dohot boru.
Sai saur ma i di hamu, mangulosi anak dohot boru.
Tubu
ma lata di toru ni bungabunga,
Sai
tubu ma di hamu anak na marsangap
Dohot angka boru na martua.
Dohot angka boru na martua.
Sahatsahat ni solu sahat ma tu
bontean.
Sahat ma hamu leleng mangolu,
jala sahat tu panggabean.
Laos di
uloshon ma i sian siamun tu hambirang ni na ni ulosan i. Laos di
jomput ma parbue pir tu simanjujung ni boru dohot helana.
Catatan:
Somalna ulos Mula Gabe i ma ulos Bintang
Maratur, alai tong do boi dipahombar tu pangidoan ni boru na managam haroan
manang na pinarsinta (pintapinta) ni parboru na manguloshon. Na masa tu
angginami on tung arop situtu do roha ni hulahula i asa marhite tangiang nasida
marpangidoan tu TUHAN i asa anak (baoa) na tinagam i jala dao angka abatabat.
Molo
dung mardalan ulaon i, boi ma ditorushon tu ulaon na mangihut, ro ma hela dohot
boru na niulosan i didongani ama dohot ina ni hela i pasahathon tudutudu ni
sipanganon tu hulahulana, jala di dok ama ni hela i ma hatana:
Natoras ...:
Horas ma hita jala gabe rajanami, songoni laeniba dohot inangbao. Ro do hami dohot anaknami helamuna
dohot borumuna mangadopi hamu hulahulanami, pasahathon sipanganon sulangsulang
na tabo. Las rohanami ala di bagasan hahipason do hamu sahat tu bagas on. Laos
las ni roha na balga do huhut na mangonjar hami patupahon ulaon on, i ma naung
tangkas huidahami dioloi Debata do tangiang dohot pasupasumuna rajanami jala
pos do rohanami nang angka pasupasu sijaloonnami dope sian hamu sai na pasauton
ni Amanta Pardenggan Basai do i.
On pe rajanami, taringot tu
sipanganon na so sadia on, halashon hamu ma i. Sai pamurnas ma i tu
pamatangmuna, saudara tu bohimuna. Manumpak ma tondimuna manuai sahalamuna
marhite pasupasu sian Tuhanta i asa martamba ma antong pansamotan di helam on
dohot di hami pamoruonmuna, asa anggiat boi dope patupaonnami sipanganon na
tumabo di hamu angka hulahulanami.
Nuaeng pe rajanami rap
marlas ni roha ma hita ala naung sahat tu hamu boaboanami, boaboa barita las ni
roha pasupasu na balga sian Amanta Debata sitagamonta jala sipaimaonta di
tingki on. Jadi songon i ma jolo rajanami hata ni sipanganon na so sadia on. Las
ma roha ni raja i, botima!
Dung i marsipanganon ma.
Tangiang
marsipanganon sian paranak.
Huhuasi
sipanganon. Di hamu hulahulanami:
Godang
sibutong butong, Otik si pir ni tondi
Tung so sadia pe na hupatupa hami i,
sai pamurnas ma i tu daging saudara ma i tu bohi.
Binuat hujur bosi, golanggolang pangarahutna;
So sadia pe na pinarade i, sai godang ma pinasuna.
Somalna tingki marsipanganon boi ma boru ... maneati
ateate, jantung, usus dohot aliangaling laos huhut ma dipadalan, parjolo ma tu
Hulahula dohot Tulang.
MARBAGI
JAMBAR
Dung sidung marsipanganon
sungkunon ni hulahula ... do boha do partording ni tudutudu sipanganon naung di
pasahat. Somalna dialusi paranak surungsurung ni hulahula do i.
Catatan:
Taringot
di parjambaron di ulaon songon on, molo tung pe didok paranak songon
surungsurung ni parboru. Alai tangkas botoonta, ala parboru do na ro
mandapothon pamoruonna, dumenggan ma molo didok parboru: “Nauli ma i raja ni boru, alai ala tangkas do huida hami hamu di son angka na marhahaanggi, boru,
bere, dohot dongan sahutamu. Ba, atur hamu ma di si, asa sidapot solup ma hami.
Hata
dohot pambahenan ni parboru si songon i, i ma na patuduhon porlu ni
masipasangapan angka na martutur. Unang ala ni na saotik, gabe adong na
tarsinggung, lumobi di parjambaron juhut. Songon hata na mandok, jolo diseat
hata asa diseat raut.
Parjambaran
ulaon di jabu astuanna: …
1.
Na marngingi parsiamun: Hulahula
2.
Na marngingi parhambirang: Tulang
3.
Osang parsiamun: Pariban (boruni hulahula)
4.
Osang parhambirang: Sude boru
5.
Sombasomba: Angka Tulang dohot Hulahula
6.
Soit: Sihalsihal (termasuk dongan sahuta)
7.
Ihurihur: Hasuhoton (suhut dohot dongan tubu)
Boi do molo tu hulahula
pintor di pasahat na marngingi sambariba, osang sambariba, satonga sombasomba,
dos ni roha do i.
Note:
Jotjot taparateatehon didok Hulahula nunga pature hamu ma di dapur, suang songon i suhut pintor disuru boruna paturehon di dapur. Aturanna ingkon tangkas do bagion i di jolo ni hulahula, paling tidak patangkashononton tu Hulahula parjambaron na masa.
Jotjot taparateatehon didok Hulahula nunga pature hamu ma di dapur, suang songon i suhut pintor disuru boruna paturehon di dapur. Aturanna ingkon tangkas do bagion i di jolo ni hulahula, paling tidak patangkashononton tu Hulahula parjambaron na masa.
Dung sidung marbagi parjambaron udutan ma muse dohot
marhata sigabegabe.
Ala adong do
dongan tubu dohot dongan sahuta jadi songon on ma partordingna.
Dongan Tubu Panise (…) (Jolo mardos roha ma jolo dohot ... dohot dongan sahuta ise na gabe
panise. Somalna molo di ulaon sisongon on dongan tubu do panise.
Di hamu hasuhutonnami
anggidoli, mangkatai ma hita suhut nami.
Suhut...
Nauli, i ma tutu hahadoli!
Dongan Tubu Panise (…)
Asa serser ninna mula ni tortor, sise ninna mula ni
hata.
Gokhon ninna sipaimaon, joujou siadopan, di gokhon
dohot joujou tu hami dongan tubumuna, nunga marnatampak hami.
Bangkona do i anggidoli ia na manise ma hami nuaeng:
Jolo ni nangnang ninna asa ni nungnung
Jolo ni pangan asa sinungkun
Nunga butong hami mangan indahan na las,
sagat marlompan juhut jala minum aek sitiotio
Dia ma unokna, dia ma matana
Dia ma nidokna, dia ma hatana
Tangkas
ma dipaboa hasuhuton.
Suhut …
I ma tutu hahadoli, taringot
sintuhu ni indahas na las dohot juhut na so sadia i suang songoni aek sitiotio, panggabean parhorasan do hahadoli!
Dongan Tubu panise (…) Mauliate ma da di Amanta Debata Pardenggan Basa i,
anggo panggabean parhorasan do hape, asa donohononnami ma:
Bagot
na marhalto ma ninna na niagatan di robean
Horas
ma hami na manganhon
Tu tambana ma di hamu na mangalean.
Alai anggidoli sai marangkup do nauli
Mardongan ninna na denggan.
Siangkupna songon na hundul,
Sidonganna songon na mardalan.
Tu tambana ma di hamu na mangalean.
Alai anggidoli sai marangkup do nauli
Mardongan ninna na denggan.
Siangkupna songon na hundul,
Sidonganna songon na mardalan.
Tangkas ma di paboa anggidoli.
Suhut …
I ma tutu hahadoli, taringot
di sungkunsungkun ni hahadoli tangkas ma antong paboan siangkup ni nauli
siangkupni na denggan. Ia partording ni ulaonta di parnangkok ni mataniari
on, Naung
di pasupasu Amanta Pardenggan basa i do keluarga ni angginiba parbagas on,
dioloi tangiang dohot pasupasu ni na torop di tingki Pesta Unjuk nasida
tarlumobi ma i tangiang dohot pasupasu ni hulahulanta raja i dohot sude horong
ni Tulang, nunga manggora pamuro jumpang tingkina managam haroan.
Di siala las ni rohanami,
humalaput angginami parbagas on paboahon tu hulahulanta, suang songon i hulahulanta
las roha na pintor ro nasida sadarion pasahat Ulos Mula Gabe. I ma tangkasna hahadoli, jadi na mangido tangiang ma hami tu sude hamu na manghaholongi hami,
borunami, hahadoli dohot anggidoli, dongan sahuta tarlumobi ma sian hulahula raja i ....
Dongan Tubu Panise (…)
Ba i do hape partording ni ulaonta sadari on!
Maliate ma tutu ta pasahat tu Amanta Pardenggan Basa
i, hami pe sian hahadolimuna tung mansai las do antong rohanami umbegesa i.
Ai lam tu toropna ma hape
hita pomparan ni ompunta ... (Di dompakhon ma bohi na tu dongan tubu na asing dohot
dongan sahuta).
Di hita na marhaha maranggi,
borunami, suang songoni nang dongan sahutanami, Tulangnami ... (ala
balga ni roha ni Tulang ... dung diboto na manggora pamuro laos dohot do nasida
ro mangadopi ulaon i), tarlumobi ma di hamu hulahulanami ..., nunga
tangkas ta bege partording ni ulaonta di parnangkok ni mataniari on jala na
tongtong dope nasida mangido tangiang tu hita naung ro mangadopi ulaon on, asa
marsiaturan mahita songon on ma partordingna:
1.Mandok hatama hita na mardongan tubu (marsiaturan ma
nasida).
2.Mandok
hata ma borunami, dohot bere/ibebere (…)
3.Mandok
hata ma dongan sahundulannami Raja ni Dongan Sahuta.
4.Pasahathonnami ma partingkian tu raja i raja ...,
asa hamu ma rajanami na laos
pa ampuhon tu hasuhuton
5.Mangampu hasuhuton
Boa di hita na mardongan
tubu suang songon i nang dongan sahuta tarlumobi raja i Hulahula ... nunga
denggan i didok rohamuna? (Somalna dialusi nunga na denggan i ulahon hamu ma!).
Urutan No 1 s/d 3 mandok hata, dungi dipasahat Panise ma partingkian tu No
4.
Note:
Dongan sahuta dang jadi pangampu, ai raja do nasida jala na niontang do nasida. Lapatanna ni gokhon nasida asa dohot do martangiang tu Amanta Debata asa di pasupasuhami hasuhuton.
Dung ris horong ni hulahula
mandok hata somalna di paampuhonma, dohononna ma nunga liat hami pasat hata na
uli hata na denggan, asa ampu hamu martonga ni jabu.
Pintor alusan ni
Suhut
(...)
Mauliate ma tutu Rajanami,
Aek
marjullakjullak sian tongatonga ni batu.
Jullakjullak na i tahuon tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hatanauli hata pasupasu marhite
tangiangmu na manghaholongihami.
Tarlumobi ma i sian Hulahula
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
Jullakjullak na i tahuon tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hatanauli hata pasupasu marhite
tangiangmu na manghaholongihami.
Tarlumobi ma i sian Hulahula
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
Songon i ma nang di hita,
ala tingkina nama hita mangampu hata na uli hata na denggan naung dipasahat tu
hita, asa mangarade ma hita.
Di angginiba dohot inangboru
... andorang so mangampu hita asa borhat ma hamu Pasahat Pasituak na Tonggi ni hulahulanta dohot Tulangta.
“Gomos jalang hulahulanta”.
Dung sidung pasahat pasituak na tonggi udutan ma
pangampuon
Note:
Molo taida philosofi ni na mangampu, unokna na laho mangoloi, mangunduk huhut manjalo sude angka hata pasupasu dohot angka hata na uli, jala mandok mauliate tu sude tutur na ro suang songon i angka na denggan naung pinasahat nasida. Jadi taingot ma di son manurut hatorangan na di ginjang i, sitongka ni na unang do hape mamasumasu iba tingki mangampu, jala tongka pasingothon jala podaan parbagas (suhut tangkas) di loloan na torop. Molo naeng adong sidohonon (si pasingot) annon ma nung mulak tutur manang haduan ni titi ari.
Molo taida philosofi ni na mangampu, unokna na laho mangoloi, mangunduk huhut manjalo sude angka hata pasupasu dohot angka hata na uli, jala mandok mauliate tu sude tutur na ro suang songon i angka na denggan naung pinasahat nasida. Jadi taingot ma di son manurut hatorangan na di ginjang i, sitongka ni na unang do hape mamasumasu iba tingki mangampu, jala tongka pasingothon jala podaan parbagas (suhut tangkas) di loloan na torop. Molo naeng adong sidohonon (si pasingot) annon ma nung mulak tutur manang haduan ni titi ari.
Urutan
Pangampuon
Parjolo
ma boru suhut (marsiaturan ma nasida).
Haha/anggi ni Suhut (...) alai parjolo ma inanta
soripada boru ...(Omak ni hela)
Contoh:
Hata
mangampu sian Natoras ni Hela. Tama do antong hita mandok mauliate tu Amanta
Pardengganbasa i na tongtong mangiringiring hita saluhutna sian ari naung salpu
jala di sude pasupasu naung pinasahatNa tu hita ganup marsadasada, tarlumobi ma
i di anakniba dohot parumaenniba parbagas on dilehon pasupasu di managam haroan
nauli hita anggiat ma antong dipargogoi Tuhanta inang nai paima, dilehon
hahipason tu pamatangna suang songon i nang partondionna.
Di anakniba ama ni paima,
nunga godang hata na uli hata pasupasu naung pinasahat ni angka na
manghaholongi hita, pahusorhusor ma i di bagasan roham, baen ma i anakhu gabe
sulusulu di parngoluonmu.
Di hamu Haha Anggi, borunami
suang songon i nang dongan sahutanami mauliate ma hupasahat hami di harentaon
ni rohamuna mangadopi gokhonnami, suang songon i di pambahenanmuna na denggan
i. Sai Tuhanta ma mambalos sude na i, asa songon nidok ni umpasa ma dohonon:
Tampulan Sibaganding di Dolok ni
Pangiringan
Horas
ma hita na marhahamaranggi marsipairingiringan.
Tu hamu Hulahulanami, rajanami: Mauliate godang hupasahat hami di sude nauli na
denggan naung pinasahat mu tu hami ianakkonmuna. Tangkas do hu pangkilalahon
hami burjumuna na marboru i, Dipasahat hamu dengke simudurudur, Dengke
Sitiotio, Dengke Saur, Dengke sahat. Dipasahat hamu ulos si ganjang rambu, Ulos
Mula Gabe tu borumuna dohot helamuna. Anggiat ma antong asi roha ni Tuhanta sahat ma tu hami
pamoruonmuna tarlumobi ma i helamuna dohot borumuna songon pasupasu marhite
tangiangmuna tu Tuhanta.
Molong tung mulak pe annon hamu
sian bagasnami on, tangiangnami di hamu hulahulanami sai di dongani Tuhanta ma
ha sahat tu bagasmuna ganup marsadasada.
Tarsingot
tu hata nauli hata na denggan naung pinasahatmuna:
Abing ma i antong di abingannami,
Tuat ma i di abaranami,
Jala hot ma i antong di simanjujungnami.
Tuat ma i di abaranami,
Jala hot ma i antong di simanjujungnami.
Asa
songon ni dok ni umpasa ma antong dohononnami:
Turtu ma ninna anduhur, tio ninna lote
Hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna,
Sai unang ma muba sai unang ma mose.
Jadi anakhu ama ni Paima dohot hamu inang parumaen
sahat ma tu hamu pangampuon
Inang boru ...
(sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih
tu Bapa/Ibu)
Anak... (Ama ni paima)
sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih
tu Simatua dan akhiri dengan umpasa:
Naung sampulu pitu ma jumadi sampulu ualu,
Hata pasupasu, hata nauli na denggan na pinasahatmuna
i
hu ampuhami ma i antong martonga ni jabu.
Mauliate Horas!
Mauliate Horas!
Ulaon ditutup tangiang oleh
Hulahula (alai jolo marende).
Hatorangan tu Pasahat Tudutudu Sipanganon
Tudutudu sipanganon yang arti harafiahnya penanda perjamuan (bila dalam
keadaan lengkap disebut na margoar atau
bagian-bagian hewan yang diberi nama sesuai dengan yang berhak menerimanya
dalam parjambaran atau pembagian daging hewan) adalah
bagian-bagian tertentu hewan sembelihan yang diletakkan di tengah-tengah
sebagai simbol penghormatan hasuhutan
kepada undangannya
khususnya hulahula. Maksudnya: untuk menjamu hulahula pihak tuan
rumah tidak membeli daging kiloan (rambingan) tetapi rela mengorbankan nyawa
satu ekor hewan. Sebagai balasan atas pemberian ikan (dengke) dan parbue
pir oleh hulahula).
Sering kita saksikan sewaktu menyerahkan tudutudu
sipanganon pihak keluarga beramai-ramai memegang piringnya dan kalau
mereka terlalu banyak jumlahnya akan saling memegang bahu, seolah-olah ada
sesuatu yang hendak dialirkan. Seharusnya cukup Suhut tangkas (tuan rumah).
Hatorangan tu Ulos Mula Gabe:
Holan Hulahula tangkas
(parsinuan/pangintubu) do na pasahat Ulos Mula Gabe jala holan 1 bulung (1
helai). Tung aut sugari naung jumolo dialap Tuhanta parboru, anakna 7 baoa,
tong do holan 1 bulung (1 helai) Ulos Mula Gabe sian iboto ni na managam
haroan.
Hatorangan
taringot tu umpasa pangampuion:
Aek marjullakjullak sian tongatonga ni batu.
Jullakjullak na i tahuan tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hatanauli hata pasupasu
marhite tangiangmuna na manghaholongihami
Jullakjullak na i tahuan tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hatanauli hata pasupasu
marhite tangiangmuna na manghaholongihami
Tarlumobi ma i sian Hulahula
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
Hatorangan:
Aek na marjullak sian batu
aek na tio do i (mual mata) na boi patorsok uas lumobi di hos ni ari. Nang pe
so nilompa mual mata i alai mansai denggan do i inumon, godang mangandung
mineral dungi muse manigor sombu do tu tolonan jala pintor sombu uas.
Alani na boi do antong angka
hata na uli dohot pasupasu naung dipinasahat tu Suhut i pasombu uas ni nasida
secara mental dohot rohani, gabe didok ma, pasupasu i.
Turtu ninna anduhur, Tio ma ninna lote
Hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna
sai unang ma muba sai unang ma mose .
Hatorangan:
Tangkas do taboto molo
anduhur mangunduhi do i sai hira na mangoloi. Songon i muse lote unduk do on
manuruk tu tano, boi ma lambanghonon songon torup ni roha. Ndang rupani songon
pidong sigarguak (suman do nian rupana tu anduhur) alai sai andorana na bontar
i do dipadirgakdirgak. Jadi mansai tingkos do antong anduhur dohot lote na
adong di humaliang ni angka Ompunta na jolo dibahen gabe sampiran manang
“tabas” asa sahat tu inti ni pandohanna i ma “poda” songon na pinatorang di
pudi i. Jadi ndang asal dibahen angka Ompunta na jolo angka umpasa i, sude do i
marlapatan jala timbo do philosofina. Ingkon adong do hubungan ni tabas dohot
poda asa tingkos jala memenuhi syarat gabe umpasa, tangiang manang pasupasu.
Hatorangan tu Pasahat Pisopiso dohot Pasituak Na Tonggi
Di sada ulaon molo godang na
mangulosi, misalna Hulahula tangkas dohot muse nasida angka na marhahamaranggi,
songon ulak ni ulos nasida, tu Hulahula tangkas di goari ma i “Pisopiso”(antar
hapal do isi ni amplop on), tu hulahula na humolang di goari ma i “Pasituak Na
Tonggi”. Sabotulna ndang si lehonon ni boru “garar” ni ulos naung pinasahat
nasida i, ai kewajiban ni nasida do pasahat ulos. Philosofi pasituak na tonggi:
Ala antar dao (adong do jarak dang sahuta) huta ni paranak tu parboru, jadi di
pardalanan mulak atik jolo minum tuak nasida annon di lapo. (misalna sambil paimahon
motor/angkot). Ala di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe holan nampuna boru
do na mangulosi, “ulak ni ulos i” di goari ma i Pasituak Na Tonggi.
Bagaimana bila seandainya
tidak ada dongan tubu dan dongan sahuta?
Seharusnya di setiap ulaon kedua unsur ini harus
dilibatkan. Namun jika karena seuatu hal
mereka tidak hadir, maka panghataionna seperti di bawah ini.
Marhata Si Gabegabe panghataion dung marsipanganon di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe (Pabosurhon). Molo dang adong dongan tubu manang dongan sahuta, ba
langsung ma songon on: (Ingot … dumenggan do ulaon molo adong minimal 2
dongan tubu, 1 dongan sahuta jadi ndang holan suhut mangadopi Hulahula).
Suhut (…)
Di hamu hulahulanami tangkas
do hupangkilalahonhami burjumuna na marboru i. Diboan hamu
parbue pir. Dipasahat hamu Dengke Simudurudur, Dengke Sitiotio, Dengke Sahat,
Dengke Saur. Dipasahat hamu
ulos si ganjang rambu, i ma Ulos Mula Gabe tu borumuna dohot helamuna.
Las situtu rohanami di sude
nauli na denggan naung pinasahatmuna i, alai ido huroha bangkona rajanami sai
na maus do hami anakkonmuna di pasupasumuna tu hami. Jadi rajanami na
tongtong dope hami mangido tangiangmuna asa sai dipargogoi Tuhanta hami
mandalani ngolu siganup ari. rajanami di mauasnami i, ala tangkas torop so piga
do hita nuaeng na marpungu on ba molo siat pangidoan tu raja i, ris ma raja i
dohot uduranmuna pasahat pasupasu asa tung gok las ni rohanami. Boti ma rajanami!
Hulahula:
(Somalna pintor marsiaturan
ma nasida laho mandok hata). Dung ris horong ni hulahula mandok hata somalna
dipaampuhonma, dohononna ma nunga liat hami pasahat hata na uli hata na
denggan, asa ampu hamu martonga ni jabu.
Pintor alusan ni: Suhut (…) Mauliate ma tutu Rajanami!
Aek
marjullakjullak sian tongatonga ni batu.
Jullakjullak na i bahenon tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hata na uli hata pasupasu
marhite tangiangmuna na manghaholongi hami.
Tarlumobi ma i sian Hulahula
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
Jullakjullak na i bahenon tu tabutabu
laho boanon tu jabu.
Hata na uli hata pasupasu
marhite tangiangmuna na manghaholongi hami.
Tarlumobi ma i sian Hulahula
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.
Songon i ma nang di hita,
ala tingkina nama hita mangampu hata nauli hata na denggan naung dipasahat tu
hita, asa mangarade ma hita. Di angginiba dohot inang boru ... andorang so
mangampu hita asa borhat ma hamu Pasahat
Pasituak Na Tonggi ni Hulahulanta dohot Tulangta.
“Gomos jalang hulahulanta”.
Dung sidung pasahat pasituak
na tonggi udutan ma pangampuon.
Urutan
Pangampuon
Parjolo
ma boru suhut (marsiaturan ma nasida).
Haha/anggi ni Suhut (...) alai parjolo ma
inanta soripada boru ...
Contoh: Hata mangampu
Suhut (...)
Tama do antong hita mandok
mauliate tu Amanta Pardengganbasa i na tongtong mangiringiring hita saluhutna
sian ari naung salpu jala di sude pasupasu naung pinasahatna tu hita ganup
marsadasada, tarlumobi ma i di anakniba parbagas on dilehon pasupasu managam
haroan na uli hita anggiat ma antong di pargogoi Tuhanta inang nai paima, dilehon
hahipason tu pamatangna suang songon i nang partondionna.
Di anakniba ama ni paima,
dohot parumaen nunga godang hata nauli hata pasupasu naung pinasahat ni angka
na manghaholongi hita, pahusorhusor ma i di bagasan roham, baen ma i antong
gabe sulusulu di parngoluonmu.
Tu hamu Hulahulanami, Rajanami:
Mauliate di sude nauli na denggan naung pinasahatmuna
tu hami anakkonmuna. Tangkas do hupangkilalahon hami burjumuna na marboru i.
Dipasahat hamu dengke
simudurudur, Dengke Sitiotio, Dengke sahat, Dengke Saur.
Dipasahat hamu ulos si
ganjang rambu, Ulos Mula Gabe. Anggiat ma antong asi rohani Tuhanta sahat ma tu hami
pamoruonmuna tarlumobi ma i helamuna dohot borumuna songon pasupasu marhite
tangiangmuna tu Tuhanta. Molo tung mulak pe annon hamu sian bagas on,
tangiangnami di hamu hulahulanami sai di dongani Tuhanta ma hamu sahat tu
bagasmuna ganup marsadasada.
Tarsingot
tu hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna:
Abing ma i antong di abingannami,
Tuat di abaranami,
jala hot ma i antong di simanjujungnami.
Abing ma i antong di abingannami,
Tuat di abaranami,
jala hot ma i antong di simanjujungnami.
Asa
songon ni dok ni umpasa ma antong dohononnami:
Turtu ninna anduhur, tio minna lote.
Hata nauli hata na denggan naung pinasahatmuna.
Sai unang ma muba sai unang ma mose.
Jadi anakhu ama ni Paima dohot hamu inang parumaen sahat
ma tu hamu pangampuon.
Inang Parumaen...
(sampaikan terima kasih
kepada semua yang hadir terlebih tu Bapa/Ibu)
Anak ama ni Paima:
sampaikan terima kasih
kepada semua yang hadir terlebih tu Simatua dan akhiri dengan umpasa:
Naung
sampulupitu ma jumadi sampulu ualu,
Hata
pasupasu, hata nauli na denggan na pinasahatmuna i
hu
ampuhami ma i martonga ni jabu. Mauliate Horas!
Ulaon ditutup tangiang oleh Hulahula (alai jolo
marende).
Andorang so Martangiang Simpul Ulaon
Selamat Ulangtaon 67 tu amang L. Sianipar
(Op. ni si Juan Doli) / br. Nababan
(Op. ni si Juan Doli) / br. Nababan
Bernyanyi Kidung Jemaat No. 3:1
Kami Puji dengan riang
Dikau, Allah yang besar;
Bagai bunga t'rima siang,
Hati kami pun mekar.
Kabut dosa dan derita,
Kebimbangan, t'lah lenyap.
Sumber suka yang abadi,
B'ri sinarMu menyerap.
Doa Penutup.
Doa Bapa Kami - Berkat.