Selasa, 06 Desember 2016

BULUNG MOTUNG

BULUNG MOTUNG






Salah satu syair sastra Batak mengatakan:

          Bulung motung si dua rupa,
Na bontar nang ratarata
          (Daun Motung berwajah dua,
yang putih dan yang hijau)

Motung atau gumbot (baca: gubbot) adalah sejenis tanaman pohon kayu hutan yang banyak terdapat di dataran tinggi tanah Batak.  Sibulung Motung adalah daun pohon tanaman tersebut yang mempunyai keunikan yakni terdiri dari dua warna.  Permukaan daunnya berwarna hijau sedangkan bagian bawahnya berwarna putih bersih. Ukurannya seperti daun jati bisa mencapai panjang satu hasta dan lebar satu setengah jengkal orang dewasa  


Bulung motung pada masyarakat tradisional Batak dipergunakan untuk pembungkus bahan makanan, seperti halnya daun pisang atau daun jati.  Daun ini  juga difungsikan sebagai piring tempat menghidangkan nasi dan lauk. Dalam bahasa sastra Batak atau bahasa andungandung disebut Pinggan Puti Harangan (piring putih hutan: Pinggan = piring; Puti = putih dan Harangan = hutan/rimba belantara). 

Senin, 15 Agustus 2016

JAMBAR SIPARTANGIANG DI ULAON PASAHAT ULOS MULA GABE




PASAHAT ULOS TONDI/
ULOS MULA GABE/
PABOSURHON/MAMOSURI/
MANGIRDAK

 Kel. R. Rizky S. Sianipar/dr. Lina M. br. Napitupulu
Minggu, 14 Agustus 2016 Pukul 11.00 WIB
Jati Makmur - Pondok Gede 

 Ida ma, pala ni Jahowa sambing do di anak, 

silehonlehonna do parbue ni bortian.  

(Sesungguhnya,

anak-anak lelaki adalah milik pusaka dari pada TUHAN, 

dan buah kandungan adalah suatu upah)

Mazmur  127:3 






Hatorangan Andorang so Martangiang Mangan 

Molo dung jumpang di tingkina jala dapot di arina dapotan tua boru na marhamulian i, digoari ma i manggora pamuro, manang jumujung hunik, ala holan ibana dope umboto i dohot angka donganna ina. Molo dung tanda dibereng sihatoropan (3 bulan) digoari ma i muse manghunti pagar. Molo dung gok bulanna 6 bulan – 7 bulan digoari muse ma i managam haroan, boi muse do i didok mardenggan pamatang. Managam haroan, na ro do sian hata TAGAM, ise do na naeng ro, baoa do manang borua. Molo baoa do na tubu i (na ro i) digoari do jolo si unsok, borua digoari si butet.
Pasahathon Ulos Mula Gabe (ulos tondi didok na jolo andorang so hakristenon) termasuk do on ulaon adat/paradaton. Ulos Mula Gabe, i ma na pinasahat ni parboru tu boruna molo dung denggan pamatangna tarhira 6-7 bulan haroan, didok Managam Haroan di tingki i. Alai, somalna, holan tu boru na mangharoani anak buha baju (anak pertama) do i dipasahat. Molo tu na paduahon dohot satorusna, ndang pola dipatupa be i. Nian anggo di tingki on ndang apala sude be mangulahon si songon on, hombar ma i ra tu angka partingkian dohot sibahenon.
Di naung jumpang tingkina haroan (denggan pamatang) ni borumuli, las ma antong rohanasida. Diboto natuatua ni parboru ma i, jala pintor tubu tu rohana dohot pingkiranna laho pasahathon Ulos Mula Gabe tu boruna i. Dititi ma ari jala dipaboa ma tu hahaanggina dohot boruna (angka na santampuk dope) asa rap nasida mandapothon boruna i, laho mangalehon upaupa horas di badan ni boruna marhitehite na pasahathon Ulos Mula Gabe.
Sian horong ni helana pe (paranak) nunga rade laho manjalo hulahulana. Somalna, jolo dipaboa hulahula i do na naeng ro nasida pasahat Ulos Mula Gabe i. Dipatupa nasida do sipanganon na marsaudara, jala laos diparade paranak ma Pasituak na Tonggi ni hulahulana. Jadi tangkas do mardalan adat paradaton di son. Anggo balga dohot rumang ni ulaon i, saguru tu dos ni roha do i.
Ala ulaon las ni roha do on, dumenggan ma jumolo dipungka dohot partangiangan (pengucapan syukur) jala pasahat Ulos Mula Gabe diparnangkok ni mata ni ari (sebelum jam 12 siang ulos sudah harus disampirkan). Tangkas do tahilala ala basabasa ni Amanta Debata do asa denggan pamatang ni inanta i.
Taringot tu teknis pelaksanaan dohot ruhut ni angka panghataion di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe, hira songon on ma na somal jala naung jotjot diulahon.
1.  Andorang so dipungka marsipanganon, parjolo ma nian Parboru pasahathon upaupa horas tu boruna, i ma na pasahathon Ulos Mula Gabe, ala hira ulaon khusus do on. Jala hira dua tempat ma inganan ni dengke. Sada ma i tangkas dibahen di ginjang ni pingganpasu marisihon sada dengke dohot indahanna, jala sada inganan sipasahatonna tu paranak (3-5 dekke).
2.  Adong do Pintor pihak paranak pasahathon tudutudu ni sipanganon tu hulahulana, di siala las ni roha nasida ala nunga dioloi jala ditangihon Debata angka tangiang nasida, i ma di naung haroan si boru muli i, marurat tu toru.

Dia na parjolo sian versi na dua on asa tongtong ma i saguru tu dos ni roha. Alai, molo na dumenggan hira parjolo ma nian pasahathon upaupa marhite Ulos Mula Gabe.

Asa ummura antusanta ingkon bahenon ma nian songon simulasi (kondisi ideal/ seharusnya) Astuanna! Marga ..../br. ... ro hulahula i pabosurhon tu nasida, huontanghami dongan tubu hahadoli ... , ... dohot ... (anggidoli), boru ... dongan sahuta ... hasuhuton na mangadopi …
Hulahula pasahat Upaupa (dengke sitiotio) Dipeakhon ma pingganpasu na marisihon dengke (tolu ihan na bolon, ihan na umbolon di tongatonga) dohot indahan di jolo ni hela dohot boruna, didok Nantulang i (Inang ni ...) ma hatana: “On ma inang, boru hasian dohot di hamu amanghela sipanganon na hupasahathami on na gabe upaupa di badanmuna dohot upaupa di tondimuna pasupasuon ni Amanta Parasiroha i. Sai dao ma sahit di bahen Tuhanta jala sai di bagasan hahipason ma hamu paimaima denggan basa sian Tuhanta i, jala sai di pargogoi Tuhanta ma ho inang marorot naung pinasonggop ni Tuhanta tu ho. Dengke Sitiotio do ginoaran dengke na huupahon hami on, asa anggiat tio parngoluan mu tu joloan on; Dengke Simudurudur do huhut goarna asa sai tongtong tu joloan on sai denggan hamu mudurudur marsihaholongan di sude parngoluanmuna; Dengke Saur do deba goarna, asa anggiat nian saur hamu rap saur matua, saur di hahipason; ginoaran dope on, Dengke Sahat asa sahat ma nian sude na uli na denggan sahat pangabean sahat parhorasan di hamu lehonon ni Amanta Debata Pardenggan basa i. Jadi inang dohot hamu amang sahat ma upaupa nami tu hamu di na managam tubuan anak manang boru, asa margogo ho inang”. (disulanghon ma indahan tu boruna i, di gotil jala disulanghon ma muse dengke i), laos didok: “Sahat ma nauli na denggan di ngolumu di tumpak asi dohot holong na sian Tuhanta i.” (disulanghon tolu hali). Laos jongjong ma inanta i lao mambuat ulos Bintang Maratur (?) naung pinaradena hian jala dipasahat ma tu amanta jala didok: Ba, nunga sahat dengke upaupa nasida, ba pasahat ma ulos mula gabe on tu nasida. Boti ma!
Tulang i (Amang ni inang/anggiboru): “Nuaeng pe di ho borungku dohot helangku, pasahathonku ma ulos Bintang Maratur naung ni rasian tu hamu, anggiat ma sarasi badan dohot tondimu tongtong di na managam haroan, managam pasupasu sipasahaton ni Tuhanta di keluargamuna. Siboan gabe, si boan rongkap maduma ma di hamu mamangke ulos Bintang Maratur on. Mangulosi anak dohot boru tu joloan on di ho inang, boru hasian, songon i di helangku. Asa songon hata ni umpasa ma dohononhu:

Sada jongkal urat ni ri, dua jongkal urat ni singkoru
Ulos mula gabe hupasahat sadarion, 
Sai saur ma i di hamu, mangulosi anak dohot boru.
Tubu ma lata di toru ni bungabunga,
Sai tubu ma di hamu anak na marsangap 
Dohot angka boru na martua.
Sahatsahat ni solu sahat ma tu bontean.
Sahat ma hamu leleng mangolu,
jala sahat tu panggabean.

Laos di uloshon ma i sian siamun tu hambirang ni na ni ulosan i. Laos di jomput ma parbue pir tu simanjujung ni boru dohot helana.

Catatan:
Somalna ulos Mula Gabe i ma ulos Bintang Maratur, alai tong do boi dipahombar tu pangidoan ni boru na managam haroan manang na pinarsinta (pintapinta) ni parboru na manguloshon. Na masa tu angginami on tung arop situtu do roha ni hulahula i asa marhite tangiang nasida marpangidoan tu TUHAN i asa anak (baoa) na tinagam i jala dao angka abatabat.

Molo dung mardalan ulaon i, boi ma ditorushon tu ulaon na mangihut, ro ma hela dohot boru na niulosan i didongani ama dohot ina ni hela i pasahathon tudutudu ni sipanganon tu hulahulana, jala di dok ama ni hela i ma hatana:

Natoras ...:
Horas ma hita jala gabe rajanami, songoni laeniba dohot inangbao. Ro do hami dohot anaknami helamuna dohot borumuna mangadopi hamu hulahulanami, pasahathon sipanganon sulangsulang na tabo. Las rohanami ala di bagasan hahipason do hamu sahat tu bagas on. Laos las ni roha na balga do huhut na mangonjar hami patupahon ulaon on, i ma naung tangkas huidahami dioloi Debata do tangiang dohot pasupasumuna rajanami jala pos do rohanami nang angka pasupasu sijaloonnami dope sian hamu sai na pasauton ni Amanta Pardenggan Basai do i.
On pe rajanami, taringot tu sipanganon na so sadia on, halashon hamu ma i. Sai pamurnas ma i tu pamatangmuna, saudara tu bohimuna. Manumpak ma tondimuna manuai sahalamuna marhite pasupasu sian Tuhanta i asa martamba ma antong pansamotan di helam on dohot di hami pamoruonmuna, asa anggiat boi dope patupaonnami sipanganon na tumabo di hamu angka hulahulanami.
Nuaeng pe rajanami rap marlas ni roha ma hita ala naung sahat tu hamu boaboanami, boaboa barita las ni roha pasupasu na balga sian Amanta Debata sitagamonta jala sipaimaonta di tingki on. Jadi songon i ma jolo rajanami hata ni sipanganon na so sadia on. Las ma roha ni raja i, botima!

Dung i marsipanganon ma.
Tangiang marsipanganon sian paranak.
Huhuasi sipanganon. Di hamu hulahulanami:

Godang sibutong butong, Otik si pir ni tondi
Tung so sadia pe na hupatupa hami i,
sai pamurnas ma i tu daging saudara ma i tu bohi.
Binuat hujur bosi, golanggolang pangarahutna;
So sadia pe na pinarade i, sai godang ma pinasuna.

Somalna tingki marsipanganon boi ma boru ... maneati ateate, jantung, usus dohot aliangaling laos huhut ma dipadalan, parjolo ma tu Hulahula dohot Tulang.

MARBAGI JAMBAR

Dung sidung marsipanganon sungkunon ni hulahula ... do boha do partording ni tudutudu sipanganon naung di pasahat. Somalna dialusi paranak surungsurung ni hulahula do i.

Catatan:

Taringot di parjambaron di ulaon songon on, molo tung pe didok paranak songon surungsurung ni parboru. Alai tangkas botoonta, ala parboru do na ro mandapothon pamoruonna, dumenggan ma molo didok parboru: “Nauli ma i raja ni boru, alai ala tangkas do huida hami hamu di son angka na marhahaanggi, boru, bere, dohot dongan sahutamu. Ba, atur hamu ma di si, asa sidapot solup ma hami.
Hata dohot pambahenan ni parboru si songon i, i ma na patuduhon porlu ni masipasangapan angka na martutur. Unang ala ni na saotik, gabe adong na tarsinggung, lumobi di parjambaron juhut. Songon hata na mandok, jolo diseat hata asa diseat raut.
Parjambaran ulaon di jabu astuanna: …
1. Na marngingi parsiamun: Hulahula
2. Na marngingi parhambirang: Tulang
3. Osang parsiamun: Pariban (boruni hulahula)
4. Osang parhambirang: Sude boru
5. Sombasomba: Angka Tulang dohot Hulahula
6. Soit: Sihalsihal (termasuk dongan sahuta)
7. Ihurihur: Hasuhoton (suhut dohot dongan tubu)

Boi do molo tu hulahula pintor di pasahat na marngingi sambariba, osang sambariba, satonga sombasomba, dos ni roha do i.

Note: 
Jotjot taparateatehon didok Hulahula nunga pature hamu ma di dapur, suang songon i suhut pintor disuru boruna paturehon di dapur. Aturanna ingkon tangkas do bagion i di jolo ni hulahula, paling tidak patangkashononton tu Hulahula parjambaron na masa.

Dung sidung marbagi parjambaron udutan ma muse dohot marhata sigabegabe.
Ala adong do dongan tubu dohot dongan sahuta jadi songon on ma partordingna.
Dongan Tubu Panise (…) (Jolo mardos roha ma jolo  dohot ... dohot dongan sahuta ise na gabe panise. Somalna molo di ulaon sisongon on dongan tubu do panise.
Di hamu hasuhutonnami anggidoli, mangkatai ma hita suhut nami.
Suhut...
Nauli, i ma tutu hahadoli!
Dongan Tubu Panise (…)
Asa serser ninna mula ni tortor, sise ninna mula ni hata.
Gokhon ninna sipaimaon, joujou siadopan, di gokhon dohot joujou tu hami dongan tubumuna, nunga marnatampak hami.
Bangkona do i anggidoli ia na manise ma hami nuaeng:
Jolo ni nangnang ninna asa ni nungnung
Jolo ni pangan asa sinungkun
Nunga butong hami mangan indahan na las,
sagat marlompan juhut jala minum aek sitiotio
Dia ma unokna, dia ma matana
Dia ma nidokna, dia ma hatana
Tangkas ma dipaboa hasuhuton.
Suhut …
I ma tutu hahadoli, taringot sintuhu ni indahas na las dohot juhut na so sadia i suang songoni aek sitiotio, panggabean parhorasan do hahadoli!
Dongan Tubu panise (…) Mauliate ma da di Amanta Debata Pardenggan Basa i, anggo panggabean parhorasan do hape, asa donohononnami ma:

Bagot na marhalto ma ninna na niagatan di robean
Horas ma hami na manganhon 
Tu tambana ma di hamu na mangalean

Alai anggidoli sai marangkup do nauli 
Mardongan ninna na denggan
Siangkupna songon na hundul, 
Sidonganna songon na mardalan.
Tangkas ma di paboa anggidoli.

Suhut …
I ma tutu hahadoli, taringot di sungkunsungkun ni hahadoli tangkas ma antong paboan siangkup ni nauli siangkupni na denggan. Ia partording ni ulaonta di parnangkok ni mataniari on, Naung di pasupasu Amanta Pardenggan basa i do keluarga ni angginiba parbagas on, dioloi tangiang dohot pasupasu ni na torop di tingki Pesta Unjuk nasida tarlumobi ma i tangiang dohot pasupasu ni hulahulanta raja i dohot sude horong ni Tulang, nunga manggora pamuro jumpang tingkina managam haroan.
Di siala las ni rohanami, humalaput angginami parbagas on paboahon tu hulahulanta, suang songon i hulahulanta las roha na pintor ro nasida sadarion pasahat Ulos Mula Gabe. I ma tangkasna hahadoli, jadi na mangido tangiang ma hami tu sude hamu na manghaholongi hami, borunami, hahadoli dohot anggidoli, dongan sahuta tarlumobi ma sian hulahula raja i ....

Dongan Tubu Panise (…)
Ba i do hape partording ni ulaonta sadari on!
Maliate ma tutu ta pasahat tu Amanta Pardenggan Basa i, hami pe sian hahadolimuna tung mansai las do antong rohanami umbegesa i. Ai lam tu toropna ma hape hita pomparan ni ompunta ... (Di dompakhon ma bohi na tu dongan tubu na asing dohot dongan sahuta).
Di hita na marhaha maranggi, borunami, suang songoni nang dongan sahutanami, Tulangnami ... (ala balga ni roha ni Tulang ... dung diboto na manggora pamuro laos dohot do nasida ro mangadopi ulaon i),  tarlumobi ma di hamu hulahulanami ..., nunga tangkas ta bege partording ni ulaonta di parnangkok ni mataniari on jala na tongtong dope nasida mangido tangiang tu hita naung ro mangadopi ulaon on, asa marsiaturan mahita songon on ma partordingna:
1.Mandok hatama hita na mardongan tubu (marsiaturan ma nasida).
2.Mandok hata ma borunami, dohot bere/ibebere (…)
3.Mandok hata ma dongan sahundulannami Raja ni Dongan Sahuta.
4.Pasahathonnami ma partingkian tu raja i raja ..., asa hamu ma rajanami na laos pa ampuhon tu hasuhuton
5.Mangampu hasuhuton
Boa di hita na mardongan tubu suang songon i nang dongan sahuta tarlumobi raja i Hulahula ... nunga denggan i didok rohamuna? (Somalna dialusi nunga na denggan i ulahon hamu ma!).
Urutan No 1 s/d 3 mandok hata, dungi dipasahat Panise ma partingkian tu No 4.

Note
Dongan sahuta dang jadi pangampu, ai raja do nasida jala na niontang do nasida. Lapatanna ni gokhon nasida asa dohot do martangiang tu Amanta Debata asa di pasupasuhami hasuhuton.

Dung ris horong ni hulahula mandok hata somalna di paampuhonma, dohononna ma nunga liat hami pasat hata na uli hata na denggan, asa ampu hamu martonga ni jabu.

Pintor alusan ni Suhut (...) Mauliate ma tutu Rajanami,

Aek marjullakjullak sian tongatonga ni batu
Jullakjullak na i tahuon tu tabutabu 
laho boanon tu jabu
Hatanauli hata pasupasu marhite 
tangiangmu na manghaholongihami
Tarlumobi ma i sian Hulahula 
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.

Songon i ma nang di hita, ala tingkina nama hita mangampu hata na uli hata na denggan naung dipasahat tu hita, asa mangarade ma hita.
Di angginiba dohot inangboru ... andorang so mangampu hita asa borhat ma hamu Pasahat Pasituak na Tonggi ni hulahulanta dohot Tulangta. “Gomos jalang hulahulanta”.

Dung sidung pasahat pasituak na tonggi udutan ma pangampuon
Note: 
Molo taida philosofi ni na mangampu, unokna na laho mangoloi, mangunduk huhut manjalo sude angka hata pasupasu dohot angka hata na uli, jala mandok mauliate tu sude tutur na ro suang songon i angka na denggan naung pinasahat nasida. Jadi taingot ma di son manurut hatorangan na di ginjang i, sitongka ni na unang do hape mamasumasu iba tingki mangampu, jala tongka pasingothon jala podaan parbagas (suhut tangkas) di loloan na torop. Molo naeng adong sidohonon (si pasingot) annon ma nung mulak tutur manang haduan ni titi ari.

Urutan Pangampuon

Parjolo ma boru suhut (marsiaturan ma nasida).
Haha/anggi ni Suhut (...) alai parjolo ma inanta soripada boru ...(Omak ni hela)

Contoh:
Hata mangampu sian Natoras ni Hela. Tama do antong hita mandok mauliate tu Amanta Pardengganbasa i na tongtong mangiringiring hita saluhutna sian ari naung salpu jala di sude pasupasu naung pinasahatNa tu hita ganup marsadasada, tarlumobi ma i di anakniba dohot parumaenniba parbagas on dilehon pasupasu di managam haroan nauli hita anggiat ma antong dipargogoi Tuhanta inang nai paima, dilehon hahipason tu pamatangna suang songon i nang partondionna.
Di anakniba ama ni paima, nunga godang hata na uli hata pasupasu naung pinasahat ni angka na manghaholongi hita, pahusorhusor ma i di bagasan roham, baen ma i anakhu gabe sulusulu di parngoluonmu.
Di hamu Haha Anggi, borunami suang songon i nang dongan sahutanami mauliate ma hupasahat hami di harentaon ni rohamuna mangadopi gokhonnami, suang songon i di pambahenanmuna na denggan i. Sai Tuhanta ma mambalos sude na i, asa songon nidok ni umpasa ma dohonon:
Tampulan Sibaganding di Dolok ni Pangiringan
Horas ma hita na marhahamaranggi marsipairingiringan.
Tu hamu Hulahulanami, rajanami: Mauliate godang hupasahat hami di sude nauli na denggan naung pinasahat mu tu hami ianakkonmuna. Tangkas do hu pangkilalahon hami burjumuna na marboru i, Dipasahat hamu dengke simudurudur, Dengke Sitiotio, Dengke Saur, Dengke sahat. Dipasahat hamu ulos si ganjang rambu, Ulos Mula Gabe tu borumuna dohot helamuna. Anggiat ma antong asi roha ni Tuhanta sahat ma tu hami pamoruonmuna tarlumobi ma i helamuna dohot borumuna songon pasupasu marhite tangiangmuna tu Tuhanta.
Molong tung mulak pe annon hamu sian bagasnami on, tangiangnami di hamu hulahulanami sai di dongani Tuhanta ma ha sahat tu bagasmuna ganup marsadasada. Tarsingot tu hata nauli hata na denggan naung pinasahatmuna:

Abing ma i antong di abingannami, 
Tuat ma i di abaranami, 
Jala hot ma i antong di simanjujungnami.

Asa songon ni dok ni umpasa ma antong dohononnami:

Turtu ma ninna anduhur, tio ninna lote
Hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna,
Sai unang ma muba sai unang ma mose.

Jadi anakhu ama ni Paima dohot hamu inang parumaen sahat ma tu hamu pangampuon
Inang boru ...
(sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih tu Bapa/Ibu)
Anak... (Ama ni paima)
sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih tu Simatua dan akhiri dengan umpasa:
Naung sampulu pitu ma jumadi sampulu ualu,
Hata pasupasu, hata nauli na denggan na pinasahatmuna i
hu ampuhami ma i antong martonga ni jabu. 
Mauliate Horas!

Ulaon ditutup tangiang oleh Hulahula (alai jolo marende).

  Hatorangan tu Pasahat Tudutudu Sipanganon
Tudutudu sipanganon yang arti harafiahnya penanda perjamuan (bila dalam keadaan lengkap disebut na margoar atau bagian-bagian hewan yang diberi nama sesuai dengan yang berhak menerimanya dalam parjambaran atau pembagian daging hewan) adalah bagian-bagian tertentu hewan sembelihan yang diletakkan di tengah-tengah sebagai simbol penghormatan hasuhutan kepada undangannya khususnya hulahula. Maksudnya: untuk menjamu hulahula pihak tuan rumah tidak membeli daging kiloan (rambingan) tetapi rela mengorbankan nyawa satu ekor hewan. Sebagai balasan atas pemberian ikan (dengke) dan parbue pir oleh hulahula).
Sering kita saksikan sewaktu menyerahkan tudutudu sipanganon pihak keluarga beramai-ramai memegang piringnya dan kalau mereka terlalu banyak jumlahnya akan saling memegang bahu, seolah-olah ada sesuatu yang hendak dialirkan. Seharusnya cukup Suhut tangkas (tuan rumah).

Hatorangan tu Ulos Mula Gabe:
Holan Hulahula tangkas (parsinuan/pangintubu) do na pasahat Ulos Mula Gabe jala holan 1 bulung (1 helai). Tung aut sugari naung jumolo dialap Tuhanta parboru, anakna 7 baoa, tong do holan 1 bulung (1 helai) Ulos Mula Gabe sian iboto ni na managam haroan.

Hatorangan taringot tu umpasa pangampuion:

Aek marjullakjullak sian tongatonga ni batu
Jullakjullak na i tahuan tu tabutabu 
laho boanon tu jabu
Hatanauli hata pasupasu 
marhite tangiangmuna na manghaholongihami
Tarlumobi ma i sian Hulahula 
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.

Hatorangan:
Aek na marjullak sian batu aek na tio do i (mual mata) na boi patorsok uas lumobi di hos ni ari. Nang pe so nilompa mual mata i alai mansai denggan do i inumon, godang mangandung mineral dungi muse manigor sombu do tu tolonan jala pintor sombu uas. Alani na boi do antong angka hata na uli dohot pasupasu naung dipinasahat tu Suhut i pasombu uas ni nasida secara mental dohot rohani, gabe didok ma, pasupasu i.

Turtu ninna anduhur, Tio ma ninna lote
Hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna
sai unang ma muba sai unang ma mose .

Hatorangan:

Tangkas do taboto molo anduhur mangunduhi do i sai hira na mangoloi. Songon i muse lote unduk do on manuruk tu tano, boi ma lambanghonon songon torup ni roha. Ndang rupani songon pidong sigarguak (suman do nian rupana tu anduhur) alai sai andorana na bontar i do dipadirgakdirgak. Jadi mansai tingkos do antong anduhur dohot lote na adong di humaliang ni angka Ompunta na jolo dibahen gabe sampiran manang “tabas” asa sahat tu inti ni pandohanna i ma “poda” songon na pinatorang di pudi i. Jadi ndang asal dibahen angka Ompunta na jolo angka umpasa i, sude do i marlapatan jala timbo do philosofina. Ingkon adong do hubungan ni tabas dohot poda asa tingkos jala memenuhi syarat gabe umpasa, tangiang manang pasupasu.

Hatorangan tu Pasahat Pisopiso dohot Pasituak Na Tonggi

Di sada ulaon molo godang na mangulosi, misalna Hulahula tangkas dohot muse nasida angka na marhahamaranggi, songon ulak ni ulos nasida, tu Hulahula tangkas di goari ma i “Pisopiso”(antar hapal do isi ni amplop on), tu hulahula na humolang di goari ma i “Pasituak Na Tonggi”. Sabotulna ndang si lehonon ni boru “garar” ni ulos naung pinasahat nasida i, ai kewajiban ni nasida do pasahat ulos. Philosofi pasituak na tonggi: Ala antar dao (adong do jarak dang sahuta) huta ni paranak tu parboru, jadi di pardalanan mulak atik jolo minum tuak nasida annon di lapo. (misalna sambil paimahon motor/angkot). Ala di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe holan nampuna boru do na mangulosi, “ulak ni ulos i” di goari ma i Pasituak Na Tonggi.



Bagaimana bila seandainya tidak ada dongan tubu dan dongan sahuta?

Seharusnya di setiap ulaon kedua unsur ini harus dilibatkan. Namun jika karena seuatu hal mereka tidak hadir, maka panghataionna seperti di bawah ini.
Marhata Si Gabegabe panghataion dung marsipanganon di ulaon pasahat Ulos Mula Gabe (Pabosurhon). Molo dang adong dongan tubu manang dongan sahuta, ba langsung ma songon on: (Ingot … dumenggan do ulaon molo adong minimal 2 dongan tubu, 1 dongan sahuta jadi ndang holan suhut mangadopi Hulahula).

Suhut (…)
Di hamu hulahulanami tangkas do hupangkilalahonhami burjumuna na marboru i. Diboan hamu parbue pir. Dipasahat hamu Dengke Simudurudur, Dengke Sitiotio, Dengke Sahat, Dengke Saur. Dipasahat hamu ulos si ganjang rambu, i ma Ulos Mula Gabe tu borumuna dohot helamuna. Las situtu rohanami di sude nauli na denggan naung pinasahatmuna i, alai ido huroha bangkona rajanami sai na maus do hami anakkonmuna di pasupasumuna tu hami. Jadi rajanami na tongtong dope hami mangido tangiangmuna asa sai dipargogoi Tuhanta hami mandalani ngolu siganup ari. rajanami di mauasnami i, ala tangkas torop so piga do hita nuaeng na marpungu on ba molo siat pangidoan tu raja i, ris ma raja i dohot uduranmuna pasahat pasupasu asa tung gok las ni rohanami. Boti ma rajanami!
Hulahula: (Somalna pintor marsiaturan ma nasida laho mandok hata). Dung ris horong ni hulahula mandok hata somalna dipaampuhonma, dohononna ma nunga liat hami pasahat hata na uli hata na denggan, asa ampu hamu martonga ni jabu.

Pintor alusan ni:
Suhut (…) Mauliate ma tutu Rajanami!


Aek marjullakjullak sian tongatonga ni batu
Jullakjullak na i bahenon tu tabutabu 
laho boanon tu jabu
Hata na uli hata pasupasu 
marhite tangiangmuna na manghaholongi hami
Tarlumobi ma i sian Hulahula 
ampuonnami ma antong martonga ni jabu.

Songon i ma nang di hita, ala tingkina nama hita mangampu hata nauli hata na denggan naung dipasahat tu hita, asa mangarade ma hita. Di angginiba dohot inang boru ... andorang so mangampu hita asa borhat ma hamu Pasahat Pasituak Na Tonggi ni Hulahulanta dohot Tulangta. “Gomos jalang hulahulanta”. Dung sidung pasahat pasituak na tonggi udutan ma pangampuon.

Urutan Pangampuon
Parjolo ma boru suhut (marsiaturan ma nasida).
Haha/anggi ni Suhut (...) alai parjolo ma inanta soripada boru ...
Contoh: Hata mangampu Suhut  (...)

Tama do antong hita mandok mauliate tu Amanta Pardengganbasa i na tongtong mangiringiring hita saluhutna sian ari naung salpu jala di sude pasupasu naung pinasahatna tu hita ganup marsadasada, tarlumobi ma i di anakniba parbagas on dilehon pasupasu managam haroan na uli hita anggiat ma antong di pargogoi Tuhanta inang nai paima, dilehon hahipason tu pamatangna suang songon i nang partondionna. Di anakniba ama ni paima, dohot parumaen nunga godang hata nauli hata pasupasu naung pinasahat ni angka na manghaholongi hita, pahusorhusor ma i di bagasan roham, baen ma i antong gabe sulusulu di parngoluonmu.

Tu hamu Hulahulanami, Rajanami:


Mauliate di sude nauli na denggan naung pinasahatmuna tu hami anakkonmuna. Tangkas do hupangkilalahon hami burjumuna na marboru i. Dipasahat hamu dengke simudurudur, Dengke Sitiotio, Dengke sahat, Dengke Saur. Dipasahat hamu ulos si ganjang rambu, Ulos Mula Gabe. Anggiat ma antong asi rohani Tuhanta sahat ma tu hami pamoruonmuna tarlumobi ma i helamuna dohot borumuna songon pasupasu marhite tangiangmuna tu Tuhanta. Molo tung mulak pe annon hamu sian bagas on, tangiangnami di hamu hulahulanami sai di dongani Tuhanta ma hamu sahat tu bagasmuna ganup marsadasada.
Tarsingot tu hata na uli hata na denggan naung pinasahatmuna: 

Abing ma i antong di abingannami,
Tuat di abaranami, 
jala hot ma i antong di simanjujungnami.

Asa songon ni dok ni umpasa ma antong dohononnami:

Turtu ninna anduhur, tio minna lote.
Hata nauli hata na denggan naung pinasahatmuna.
Sai unang ma muba sai unang ma mose.

Jadi anakhu ama ni Paima dohot hamu inang parumaen sahat ma tu hamu pangampuon.
Inang Parumaen...
(sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih tu Bapa/Ibu)
Anak ama ni Paima:
sampaikan terima kasih kepada semua yang hadir terlebih tu Simatua dan akhiri dengan umpasa:
Naung sampulupitu ma jumadi sampulu ualu,
Hata pasupasu, hata nauli na denggan na pinasahatmuna i
hu ampuhami ma i martonga ni jabu. Mauliate Horas!
Ulaon ditutup tangiang oleh Hulahula (alai jolo marende).


Andorang so Martangiang Simpul Ulaon

Selamat Ulangtaon 67 tu amang L. Sianipar

(Op. ni si Juan Doli) / br. Nababan


Bernyanyi Kidung Jemaat No. 3:1

Kami Puji dengan riang
Dikau, Allah yang besar;
Bagai bunga t'rima siang,
Hati kami pun mekar.
Kabut dosa dan derita,
Kebimbangan, t'lah lenyap.
Sumber suka yang abadi,
B'ri sinarMu menyerap.

Doa Penutup.

Doa Bapa  Kami - Berkat.


MARLAS ROHA RAP DOHOT DONGAN NA BURJU MARROHA

  ACARA PARTANGIANGAN MAMASUHI BAGAS   Keluarga Agus Mangara Tua Situmorang, S.E. / Meliyani Sari br. Silitonga, S.E. (Ama/ina A...