Senin, 16 Mei 2016

U L O S



ULOS





Di na sada ari, 
disuru amongna ma 
na marhahamaranggi 
laho mangula tu balian. 
Na so panagaman ro ma udan doras. 
Malonu ma na dua na marhahamaranggi i, 
pola sahat tu na manghitiri. 
Uuuuuuuuuuuu....
ninna ma manaon ngalina.
Manginongi ma roha 
ni inongnasida di huta. 
Na so panagaman 
ni na dua halak na marhahaanggi i, 
ro ma inongnasida mamboan sipanganaonnasida, 
dohot salin nasida.
Tarsonggot 
jala logang ma roha ni inongnasida 
mamereng anak na i, 
nunga pola marlangan anaknai 
ala ngalian. 
Pintor diampehon 
inongnasida i ma ulos 
tu abara ni anakna na dua i. 
Pintor las ma panghilalaannasida. 
Sian: Uuuuuuu.....
gabe: lassss! 
Ulossssss!
Mauliate inong! Ninna. 
Siu, siu amang gori api 
asa las panghilalaanmuna. 
Asa mangan hamu!

Ulos, bonang na ditonun gabe sada hain salembar. Di mulana, andorang so ro dope pahean (Saraoar/pitolon/selana dohot bajubaju) sian halak Eropa, Ulos gabe pahean siganup ari di halak batak. Molo sada halak baoa mamahesa digoar ma i “handehande” bagian partoru digoar “singkot” molo di simajujung digoar “talitali” manang “detar”.
Molo sada halak borua do na mamahe, molo dililithon di pamatangna sian toru sahat manutupi andora digoar “haen”, manutup tanggurung digoar “hobahoba” dipahe ma muse songon salendang digoar ma i “ampeampe”, molo na manutup simajujung digoar ma “saong”. Molo sahalak na mangompa dakdanak na manutup tanggurungna di dok ma i “hohophohop”. Haen na dipahe mangompa dakdanak i, di goar “parompa”.
Sahat tu sadari on boi dope dapotonta pamaheon i di hutanta. Tutu ndang sude ulos sai di pangke di ngolu di sagup ari.

ULOS DOHOT PAMAHENA

Godang do ragam ni ulos di halak Batak, alai holan opat do na jotjot dipangke di ulaon adat.
1.      ULOS MANGIRING (Jenis ulos parompa), pamangkena:
1.     Dipasahat tu dakdanak naimbaru sorang  
2.  Dipasahat tu posoposo/dakdanak na tardidi di gareja    (parompa)
3.    Ulos saput ni posoposo/dakdanak na monding
2.     ULOS SIBOLANG, jotjotan do on dipangke di ulaon habot ni roha, pamangkena:
1.     Ulos saput ni dolidoli/anak boru molo monding
2.   Ulos saput dohot tujung ni natunggane molo monding
3.    Ulos sihadangon di ulaon habot ni roha (marujung ngolu), hasuhuton na manghadang ulos sibolang, diampehon ma di abara parhambirang jala pinggir ni ulos dompak ruar, songon i do nang angka tutur na mandok hata pe ingkon manghadang ulos sibolang do.
3.      ULOS RAGIHOTANG (ULOS SIRARA), tung godang do namamangke ulos ragihotang on tarlumobi ma di ulaon las ni roha, pamangkena:
1.     Ulos hela
2.   Dipasahat tu na malum sian parsahiton
3.    Dipasahat tu na mangompoi jabu
4.   Sipangheon di na mangonghal holi (dipasahat hulahula tu boruna)
5.   Sipangheon di pesta unjuk
6.   Ulos holong di angka ulaon adat
7.    Dihadang di angka ulaon las ni roha
8.   Ulos saput dohot tujung ni na sarimatua, jala tondong na talup manghadang, ulos ragihotang on ma di ampehon tu abara parhambirang jala pingirna i dompak ruar.

4.     PINUSSAAN (RAGI IDUP), pamangkena:
1.     Di ulaon pesta unjuk, suhut bolon manghadang di abara parsiamun jala pinggirna dompak ruar.
2.   Dipasahat tu namalum sian parsahiton (molo dung marpahompu)
3.    Dipasahat tu na mangompoi jabu (lumobi molo mamalu ogung sabangunan)
4.   Diulaon mangonghal holi (jotjot dipasahat hulahula tu boruna)
5.   Ulos pansamot (somalna)
6.   Ulos pargomgom (ompung ni anak mangoli)
7.    Dihadanghon. (Namanghadang ulos ragi idup naeng ma nian marumur pinomat 50 taon asa sanggam idaon.
8.   Ulos saput dohot ulos sampetua ni nasaurmatua/na maulibulung.
5.     RAGAM NI ULOS NA SO POLA HEA BE DIPANGKE

Di luar ni ulos na opat ragam na ginoaran di ginjang i, adong dope ragamragam ni ulos na so pola hea be dipangke di ulaon adat ima: BINTANG MORATUR, SITOLUNTUHO, SADUM ANGKOLA (GODANG), BOLEAN, RAGI IDUP dohot SURISURI.
Molo manghadang ulos, pinggir ni ulos i ingkon dompak ruar do, jala molo manghadang ulos ingkon songonon ma parpeakna:
·        Molo di ulaon habot ni roha: abara parhambirang ma manghadang
·        Molo di ulaon las ni roha: abara parsiamun ma manghadang

                                                                                                          (Diuhal sian marragam panguhalan)

 


 


 










  





  



 



Tidak ada komentar:

Posting Komentar

MARLAS ROHA RAP DOHOT DONGAN NA BURJU MARROHA

  ACARA PARTANGIANGAN MAMASUHI BAGAS   Keluarga Agus Mangara Tua Situmorang, S.E. / Meliyani Sari br. Silitonga, S.E. (Ama/ina A...